Medawar heeft ook gezegd dat de menselijke geest op nieuwe ideeën reageert zoals het menselijke lichaam op een vreemd eiwit, namelijk met afwijzing.
Richard Dawkins, wellicht de beroemdste evolutiebioloog, bekeek taal vanuit het gezichtspunt van belangentegenstellingen. Als de zender van berichten en de ontvanger dezelfde belangen hebben, dan is een half woord vaak al genoeg. Anders is het bij tegengestelde belangen. De zender is dan geneigd de boodschap meerdere keren te herhalen, vaak ook met steeds meer decibellen. Als atheïst kan ik niet nalaten te suggereren dat er religies zijn die om deze reden steeds weer dezelfde formuleringen herhalen. Omgekeerd is het bij uiteenlopende belangen vaak voordelig voor de ontvanger van berichten om Oost-Indisch doof te zijn, of om ze ‘niet te begrijpen’.
Hoewel er allerlei uitzonderingen zijn, zijn genetisch nauw verwante individuen geneigd elkaar te helpen. De bioloog Richard Alexander merkte op dat politieke leiders vaak geportretteerd worden alsof ze familie zijn van hun ‘onderdanen’. Vadertje Drees, Uncle Sam, Uncle Joe (Stalin), Brother Number One. De ‘onderdanen’ staan hierdoor misschien welwillender tegenover hun leider, hij is immers familie. Ik kan me niet voorstellen dat die goeie ouwe sociaaldemocraat Willem Drees bewust het Nederlandse volk misleidde tot meer coöperatief gedrag dan goed voor datzelfde volk was, maar van Brother Number One, (massamoordenaar Pol Pot van de Khmer Rouge) ben ik minder zeker.
Woorden
van Frans Roes
door
Een stukje op deze site van Paul van der Sterren (20 maart 2023) inspireerde tot een paar opmerkingen over hoe, in mijn visie, evolutionair biologen naar woorden en taal kijken. Nobelprijswinnaar Peter Medawar zei dat als mensen iets belangrijks en origineels te vertellen hebben, ze niet het risico willen lopen om verkeerd begrepen te worden, en dus zullen ze duidelijke taal gebruiken. Daarentegen zijn mensen met obscuur taalgebruik ofwel ondeskundig ofwel ondeugend.
Ik meen dat het Karel van het Reve (geen evolutiebioloog!) was die ergens schreef dat mensen met onbegrijpelijke zinnen vol ingewikkelde woorden in feite bluffen: Ze rekenen erop dat luisteraars denken: Ik begrijp het niet, dus ik zal wel te dom zijn.
Nu ik het NRC stuk over Ciri-Carlsen herlees, het artikel waarvan Paul vd Sterren zich terecht aan het taalniveau ergert, vermoed ik dat het vertaald Engels is. Vertaal het stuk maar eens terug in het Engels en het klopt volgens mij aardig. Echter, de vertaler van NL naar ENG was of het Engels niet machtig of maakte gebruik van een computervertaling.
Dat zou het stuk kunnen verklaren. Het is waarschijnlijk door ChatGPT in het Engels geschreven, en daarna door een luie en/of onkundige NRC-redacteur/medewerker via een automatische tool naar het Nederlands vertaald zonder dat iemand van de redactie zich nog bekommerd heeft over de output. De kwaliteit van ChatGPT is qua taalgebruik en opbouw vaak redelijk hoog, maar kan soms wat (te) technisch overkomen. Redactiewerk is bij het gebruik van ChatGPT nog belangrijker dan wanneer een artikel zelfstandig door een redacteur geschreven wordt.
Leuk stukje Frans