In onderstaand diagram zijn geen coördinaten gezet. We weten dus niet of de eerste rij onder is, of boven, en welke kant wit op speelt.
Het enige dat we weten is dat de laatste zet geen slagzet was.
Welke kant speelt wit op, en waarom?
(klik voor vorige probleem uit het prachtige boek van Raymond Smullyan)
Niemand durft…?
Erg hoor!!
Wit speelt naar beneden, dus a1 is rechtsboven.
In de bewijsvoering houd ik voor het gemak de gewone schaaknotatie aan, dus a1 is linksonder.
– Stel wit is aan zet. Dan moet zwart op de vorige zet een onregelmentaire zet hebben gespeeld, want zwart staat schaak(mat). Dat kan niet, dus moet zwart aan zet zijn en wit de laatste zet gespeeld hebben.
– Dit moet een torenzet zijn geweest.waarmee wit zwart schaak(mat) heeft gezet. Deze toren kan niet vanaf de f-lijn zijn gekomen, want dan had zwart al schaak gestaan. De toren is dus van lrechts of van links gekomen.
– De vorige zet an zwart moet Kf2-f1 zijn geweest, ze kan niet van g1 of g2 zijn gekomen wegens Kh1, niet op e1wegens Pc2 of op e2 wegens Te3.
– Dus moet de vorige zet van zwart Kf2-f1 zijn geweest. Dat kan alleen als er op dat moment een wit stuk op e2 heeft gestaan zodat zwart niet schaak stond.
– Het kan niet één van de paarden zijn geweest, want die kunnen geen van beide in 1 zet van e2 naar d1 of c2 komen.
– De enige mogelijkheid is dat er een pion(!) of e2 heeft gestaan, met de huidige Tf2 moet op dt moment op d2 hebben gestaan.
– Er moet dus een eerder een zwart stuk op d1 hebben gestaan, die is geslagen door pion e2; welk stuk dit was is niet af te leiden uit de ons bekende gegevens.
– Dat is alleen toegestaan als wit naar beneden speelt, dus a1 is rechtsboven.
De reconstructie van hoe de stelling twee zetten geleden was (met wit aan zet), nu met a1 rechtsboven
Wit: Ka8, Te7, Td6, Pf7, d7
Zwart: Kc7, ?e8
De laatste zetten zijn geweest
1. d7xe8P+ Kc7-c8 2. Te7-c7 +-
Prachtig, bijna literair, deze beschrijving van je denkstappen. Geen speld tussen te krijgen. In je reconstructie zet ik bij wijze van accolade nog een plusje bij zet 1: d7xe8P++
Rik, het zwarte stuk op e8 is een paard. Dat kun je afleiden doordat de koning in de ‘beginstelling’ op c7 pat staat, dus moet de laatste zwarte zet met het stuk gedaan zijn. Een loper kan daar niet zijn gekomen, en een toren of dame zou van de 8e rij moeten zijn gekomen, waardoor wit al schaak zou hebben gestaan.
Excuus, je hebt gelijk, het is niet af te leiden. Er kon natuurlijk een wit stuk op e8 staan dat net door een dame of toren geslagen is.