Hij zag er vermoeid uit en werd overvallen door nare hoestbuien; “Hoe lang nog”, dacht ik toen en na een half uurtje nam ik afscheid met de woorden: “Tot ziens, Professor.  Is het niet hier, dan toch zeker daar waar het hier het hiervoormaals is” en hij knikte terwijl ik vervolgde: “Daar zullen ze ook wel schaakspellen hebben en dan spelen we daar nog wel eens een mooie partij”. Meteen straalde vanaf zijn gelaat een olijke blik en sprak ad rem “Ach, dan zal er niet zoveel meer aan zijn; want als we daar toch allemaal volmaakt zijn wordt elke partij remise” en nadat we elkaar nog even lachend aankeken vertrok ik weer; voor de zoveelste keer; dat was, zo ongeveer, een jaar geleden.

Maar de Professor knapte op; genoot van de voorjaarszon en we dronken regelmatig een kop koffie; hij cappuccino, ik zwart zonder suiker en een enkele keer haalden ik bitterballen. Net voor kerst genoot hij van een overheerlijke Clairette de Die.  Tradition, een klein beetje zoet; geurend naar de eerste bergen en omdat er toch maar weinig alcohol (7  1/2 %)  in zat nam hij een tweede glas.

Afgelopen dinsdag bezochten wij, Maurice Aue en ik, de professor weer. Na een klop op de deur hoorden we een krachtig “Ja”, maar nadat we de deur open deden zagen we niemand; we liepen door en troffen onze oude vriend aan in de zijkamer, te bed en vermoeid.  ” Hoe gaat het, oude vriend”, vroeg één van ons. “Barslecht” zo klonk het antwoord  “Ik mag niet meer dan drie minuten per dag bezoek ontvangen” ging hij verder. Het ging zo snel, en ik vertelde hem nog dat ik vorige week zijn naam op de muur van Yad Vashem zag staan; even glinsterden zijn ogen; hij keek ons aan, maar toen gingen zijn ogen weer toe.

Eerst de hand van Maurice; daarna zocht mijn hand de zijne; ik aaide over de bovenkant, greep daarna zijn hand met mijn beide handen en kneep er zachtjes in; hij antwoordde en begreep. Verdrietig verlieten we de kamer; voor de laatste keer.

Niet zo lang geleden speelde ik nog een aardige partij met hem; toen.  Ja toen, toen hij, nadat ik goed kwam te staan en hij zich door goed verdedigen toch wist te ontworstelen en die gedenkwaardige woorden sprak: “Het is een wonder dat ik nog leef”

De partij werd remise.

Alsof we even in de hemel waren.

Waar Johan nu het wonder ervaart.

Willem

Jawel:  tijdens mijn eindeloze speurtochten naar van alles wat toch iets met schaken te maken zou kunnen hebben, stuitte ik op koekjes; schaakkoekjes met een dikke laag chocolade, melkchocolade en ook nog: gewoon, echt bij de Hollandsche Eenheidsprijzen Maatschappij Amsterdam, de HEMA.  Zo te lezen alleen per internet verkrijgbaar.

Meteen vijfentwintig pakjes besteld; in elk pakje zit in ieder geval elk van één stuk.  Heb je pech dat er steeds maar één pionnetje in zit, heb je dus minimaal acht pakjes nodig voor één enkel stel.  Wellicht dat binnen afzienbare tijd de koekjes ook verkrijgbaar zijn in witte chocolade teneinde een compleet schaakkoekjesspel samen te kunnen stellen.  Inmiddels heb ik de onderhavige eenheidsprijzenmaatschappij per e-meel daarom verzocht.  Na het samenstellen van een totaal setje stukken kunnen de overgebleven schacoladekoekjes gewoon, zonder gemoedsbezwaar, worden opgegeten.

Ter informatie: NEE!; ik heb geen aandelen in deze firma.

Ome Willem, aldus.

Van alle, van álles!  Het begon ooit met voornamelijk muziek, muziek toevertrouwd aan een grote, ronde schijf en in de volksmond kreeg dit de naam grammofoonplaat mee; eerst met een omloopsnelheid van 80 en 78 toeren, later, door de voortschrijdende techniek teruggebracht tot 45 en 33 toeren per minuut; ach, de ouderen onder ons weten zich dat vast nog wel te herinneren. Platen, vervaardigd van een plastic dat weer de naam vinyl ontving.

Maar niet alleen muziek: ook kwamen er platen met cursussen Engels, Duits en Frans op de markt.  En grammofoonplaten waar dichters voorlazen uit eigen werk, platen met voetbalverslagen en toneelvoorstellingen met Snip en Snap, pastoors die platen uitbrachten met sermoenen, dominees met preken. Ach, je kunt het zo gek niet bedenken of er is altijd wel ergens een grammofoonplaatje van.

Maar van schaken?  Schaken op vinyl?  Daar had ik nog nooit van gehoord, laat staan gezien… totdat ik bij toeval er inderdaad eentje tegenkwam.  En nog wel met twee toppertjes: Hans en Jan! Een plaat, zo staat op de binnencirkel geschreven, uit 1979. Had ik dát maar geweten… Wie weet hoeveel positieve invloed dat op mijn spel zou hebben gehad. 

Vermoedelijk is deze plaat (hoe groot zal de oplage geweest zijn?) de enige in zijn soort; en zeker voor een waanzinnige schaakverslaafde bij mij helemaal op z’n plek.

Inmiddels ben ik ‘m aardig grijs aan ’t draaien.

Willem