De hele dag verliep soepeltjes. Het hele team was ruimschoots op tijd aanwezig. Ruim een half uur genoten de spelers van Caïssa 1 (en ook Caïssa 4, want die speelden ook aldaar) van één van de eerste lentezonnetjes van het jaar. Sommigen hebben dat harder nodig dan anderen. Vooral ons jonge talent Rogier van Arkel die na wekenlang kwakkelen met zijn gezondheid nog steeds een beetje bleekjes zag. “Maar daar wordt aan gewerkt”, meldde Rogier, “want ik heb in Barcelona een appartementje aan de Mediterranée gekocht”.

Maar van tevoren werd enigszins bevreesd naar deze wedstrijd toegeleefd. Immers, sommige spelers van het eerste team hebben dit seizoen nog niet zo heel veel punten gescoord. En Paul Keres heeft veel sterke spelers. Zo mailde Robert Kikkert mij van tevoren nog of het écht nodig was dat hij opgeofferd moest worden aan bord drie. Maar gelukkig kon ik hem overreden door te melden dat we min of meer op volgorde van speelsterkte zaten. Alleen Arno en Michael zaten deze wedstrijd, bij verrassing, wat lager dan gebruikelijk. Het pakte allemaal heel erg goed uit. Paul Keres bleek wat minder sterk opgekomen te zijn dan gebruikelijk, omdat zij drie invallers moesten opstellen. Wij hadden ook een invaller: een Rus zonder rating met de prachtige naam Evgeniy Shklovskiy. De belangrijkste vraag van tevoren was: moet hij op grond van zijn naam aan bord 1 (tegen één van die sterke Utrechtse IM’s)? Of toch maar gewoon op basis van zijn ingeschatte speelsterkte aan bord 10? Uiteindelijk koos ik voor dat laatste, zodat aan bord 10 aan beide kanten toevalligerwijze invallers zaten.

De enige tegenslag waar Caïssa 1 deze dag mee te maken kreeg, was een snelle 1-0 achterstand. Maar het bleek de enige nederlaag te zijn. Al heel snel maakte Caïssa gelijk. En met gunstige stellingen op diverse borden bleef de zon ook binnen schijnen. Uiteindelijk slaagden Paul van der Sterren, de opofferingsgezinde Robert Kikkert, Alje Hovenga, Arno Bezemer en Rob Witt erin hun gunstige stellingen in winst om te zetten. Als ikzelf ook mijn kansen had waargenomen, dan had de uitslag nóg hoger uit kunnen vallen, maar ja…

Afijn, de volgende twee rondes (op 1 april in De Meevaart, Balistraat 48, Amsterdam-Oost!) tegen ASV en de laatste ronde uit tegen Messemaker 1847 in Gouda beloven mooie duels te worden waarbij voor geen enkel team meer iets op het spel staat. Door de overwinning staat Caïssa 1 opeens weer in de subtop. BSG wordt kampioen, anderen gaan degraderen. Gewoon Lekker Schaken dus…

Het zou natuurlijk mooi zijn als we die derde plaats kunnen verdedigen. Want de concurrentie om die derde plaats is moordend. Het veld vanaf de derde plaats naar onderen ligt dicht bij elkaar. Want wij hebben momenteel 4 matchpunten, maar dat geldt ook voor Zukertort en Paul Keres. Wij liggen een half bordpuntje voor op die twee teams. De andere teams in 1A zijn natuurlijk ook vlak bij, want 4 matchpunten na 4 rondes betekent ‘slechts’ 50%.

In de wedstrijd tegen Zukertort stond er veel op het spel: matchpunten, bordpunten, eloratings, een derde plaats en vooral veel prestige. Want tja, het was toch Amsterdam tegen Amstelveen: een heuse streekderby dus. Veel spelers van Zukertort wonen in Amsterdam (sommigen zelfs om de hoek bij Caïssa) en sommige spelers van Caïssa wonen in Amstelveen. De wedstrijd ontwikkelde zich, traditiegetrouw, in een gemoedelijke sfeer. Pas na 3½ uur spelen kwam er enige tekening in het verloop van de strijd. Het stond toen 2-2. En de overige zes borden zouden minstens 3½ punt voor Caïssa op moeten gaan leveren. Dat werden er zelfs 4½, want alle stellingen waarin Caïssa een tikkeltje beter stond, leverden hele punten op. Dus dat was mooi, want anders zou Zukertort nu derde hebben gestaan en wij vijfde.

Het begin van deze wedstrijd was ietwat curieus: de arbiter stond in de file en kwam daardoor een uur te laat. Uiteraard begonnen we wel gewoon aan de wedstrijd, want de KNSB Competitie wacht op niemand. En al helemaal niet op een arbiter. Want tja, wat doen die mensen nou eigenlijk zo’n hele middag? Waarschijnlijk was het ontbreken van de arbiter de meeste spelers ontgaan, maar goed.

De volgende wedstrijd op zaterdag 17 december gaan we dus onze derde plaats verdedigen. Dat gaan we in Arnhem doen tegen één van de twee koplopers: De Toren Arnhem. Zij hebben 8 matchpunten en zijn in een nek-aan-nek race verwikkeld met BSG uit Bussum, onze kwelgeesten uit de eerste ronde. Maar wij gaan onze huid heel duur verkopen!

Want na pakweg anderhalf uur schaken kwam ons vlaggenschip met 1-0 achter. De sterkste speler van Philidor Leeuwarden, IM Migchiel de Jongh, pakte aan het derde bord een punt tegen Marc Overeem en kon het verslag voor de Leeuwarders gaan maken dat op deze site staat. Bij Caïssa gaat dat allemaal wat anders. De verlorene stoof zó snel het lokaaltje uit, dat zelfs een hem achterna rennende wedstrijdleider Arthur Schuering te laat was om hem te vragen naar het resultaat van de partij. Gelukkig bleef Migchiel natuurlijk wel tot het einde van de wedstrijd en liet hij later zijn miniatuurpartijtje nog even zien. Een trouwe bewonderaarster maakte zelfs een foto van het notatiebiljet van Migchiel.

Maar terug naar de wedstrijd, want toen we op 1-0 achterstand kwamen, waren er nog meer dubieuze stellingen aan Caïssa-zijde te bewonderen. Uitzondering was de partij van Alje Hovenga. Hij speelde een strakke partij, inclusief kwaliteitsoffer, en mocht zijn tegenstander, heel sportief, matzetten. ’s Avonds in een kroegje in Oost liet Alje zijn partij via de mobiel van Arno zien aan enkele bewonderaars.

Op de andere borden vond vooral een harde strijd plaats. Toppunt was natuurlijk Rob Witt. Hij was vroeg in de partij een stuk tegen twee pionnen kwijtgeraakt en leek te vechten voor remise. Waarschijnlijk was dat ook wel zo, maar zelf zei hij na afloop tijdens het eten bij een Italiaan in Oost dat hij voor drie resultaten streed. Het werd na een wonderlijke partij dus een vol punt. Ook IGM Paul van der Sterren, IGM Hans Ree, Arno Bezemer, Rogier van Arkel en de schrijver dezes pakten volle punten na harde duels met soms dubieuze stellingen. Tja, alles viel deze keer de goede kant op.

Omdat onze gebruikelijke speellocatie deze keer niet beschikbaar was, speelden alle Caïssa-teams hun thuiswedstrijden in Oost. Buurthuis Archipel en een zaaltje daartegenover waren daarvoor beschikbaar. Caïssa 1 speelde in dat zaaltje, waar de catering uitstekend was en het meubilair prima. Eigenlijk hadden we toegangsgeld moeten vragen voor toeschouwers, maar dat hebben we niet gedaan. We voelden we ons helemaal thuis in Oost. Eerst in dat zaaltje, toen bij de Italiaan en later in een kroegje op de Linnaeusstraat. Kortom, Caïssa 1 was thuis in Oost.

De wedstrijd begon tamelijk rampzalig. Amper bijgekomen van de lange autorit van Amsterdam naar Enschede moest Alje Hovenga al na een half uurtje schaken zijn koning omleggen. Voor hem dus een verschrikkelijke middag. Wel speelde hij tegen één van de sterkste spelers van Enschede, de sympathieke Mees van Osch. Op drie van de tien borden had Enschede ratingoverwicht, het bord van Alje was er één van.

De échte ramp voltrok zich op de borden 3 en 4. Op die borden had Caïssa een groot ratingoverwicht, omdat onze sterspelers Hans Ree en Paul van der Sterren op die borden ‘verstopt’ waren. Maar helaas leverde dat geen volle punten op, maar slechts een halfje. Hans blunderde in goede stelling en verloor, terwijl de partij van Paul snel op remise afkoerste. Al met al stond Caïssa na zo’n 3 uur spelen dus met 2½-½ achter.

In de rest van de middag werd de achterstand gaandeweg goedgemaakt. Eerst boekte ondergetekende een mooie overwinning. En later voegde ook Robert Kikkert een vol punt toe aan het Caïssa-totaal. Wel vielen er ook nog wat halfjes. De remise aan bord één van Arno tegen Frank Kroeze, de topper van Max Euwe Enschede, was natuurlijk heel goed. Alhoewel, had Arno in de opening wellicht al kunnen winnen? Dat bleek in de na-analyse én tijdens het invoeren van de partij op de terugweg inderdaad het geval.

Uiteindelijk kwam een 4½-4½ tussenstand op de borden terecht en kwam alles neer op de schouders van Rogier van Arkel. Hij speelde een zeer interessante partij waarin hij aanvankelijk het betere van het spel had. Maar toen de meeste andere partijen klaar waren en de tussenstand zich naar 4½-4½ aan het toewerken was, pakten donkere wolken zich samen boven zijn bord. En uiteindelijk leed hij een jammerlijke nederlaag, waarmee de jammerlijke nederlaag van Caïssa 1 een feit werd.

Op vijf november aanstaande is de derde ronde van de KNSB Competitie. Caïssa 1 moet dan schaken tegen Philidor Leeuwarden. Die club is, zoals elke schaker uiteraard weet (!), één keertje kampioen van Nederland geworden: in het seizoen 1966/1967, dus precies 50 jaar geleden. Het had een vraag kunnen zijn in de KNSB-quiz die voorafgaand aan de vorige KNSB-competitieronde werd gehouden (en waarvan de Hilversumse schaakjournalist Johan Hut opmerkte dat geen mens ter wereld de antwoorden op die vragen ooit had kunnen weten). In elk geval zal Caïssa 1 onze vrienden uit Leeuwarden warm onthalen en vol strijdlust tegemoet treden. Hopelijk boeken we onze eerste overwinning van het seizoen, want er moet gescoord gaan worden.

Jong, gretig, agressief, jeugdig, talentvol en eensgezind wierp het team zich op de tegenstander. Verrast door deze ongebreidelde combinatie van factoren lieten de Aalsmeerse spelers zich overtuigend naar de slachtbank leiden.

Caïssa II heeft alles in zich dat een team zich maar kan wensen:

• jong, maar toch ervaren;
• gretig, maar wel met mate;
• agressief, maar zeker niet roekeloos;
• jeugdig, maar wel met grijze haren;
• talentvol, maar nog nooit het onderste uit de kan gehaald;
• eensgezind, maar toch ook weer heel verschillend.

En…… een gemiddelde leeftijd van 47 jaar. Is dat jong of oud? De toppers in de schaakwereld worden natuurlijk steeds jonger. Wereldkampioen Magnus Carlsen is pas 24 jaar. Zijn belangrijkste concurrenten zijn nóg jonger (soms zelfs 16 jaar: Wei Yi). De jeugd heeft de toekomst. Maar in de top-100 van de wereld staan wel twee 47-jarige spelers hoog genoteerd: de wereldberoemde grootmeesters Boris Gelfand en Ilya Smirin.

Hoop putten we ook uit prestaties van 47-jarige wereldtoppers. Want sommigen behaalden op die leeftijd hun grootste successen. Viktor Kortsjnoi bijvoorbeeld was 47 toen hij in 1978 voor het eerst in zijn carrière een WK-match speelde. En hij won in die beruchte match bijna van zijn grootse tegenstander regerend wereldkampioen Anatoli Karpov. Diezelfde Anatoli Karpov bleef tot zijn 47-ste wereldkampioen van de FIDE. Dat was tot begin 1999. Daarna bedankte hij voor de eer, anders zou hij waarschijnlijk nog wat langer FIDE-kampioen zijn gebleven. Een andere wereldkampioen, Mikhail Botwinnik, won in 1958 op 47-jarige leeftijd zijn eerste returnmatch om het wereldkampioenschap. Hij versloeg toen zijn 10 jaar jongere tegenstander Vassili Smyslov. Blijkbaar kon Botwinnik zich vanaf die leeftijd makkelijker aanpassen aan de tegenstander dan in de jaren daarvoor, want de 10 jaar jongere Vassili Smyslov was kansloos in die returnmatch. Pas in de jaren 1981 t/m 1983 kon Smyslov weer een rol spelen in de strijd om het wereldkampioenschap. Maar dat is meer een lichtpuntje voor Caïssa IV, want Smyslov had destijds de leeftijd van Caïssa IV (Oud Caïssa!) bereikt: ruim 61 jaar!

Ook in het damesschaak blijkt 47 een mooie leeftijd te zijn om je grootste successen te boeken. Want op die leeftijd veroverde de Russische Olga Roebtsova in 1956 voor het eerst in haar leven de wereldtitel bij de dames. Zij versloeg in een driekamp de regerende wereldkampioene Jelizaveta Bykova en oud-wereldkampioene Ljoedmila Roedenko. Weliswaar heeft Caïssa II helemaal geen dames in zijn gelederen, maar toch.

En sommige topschakers nemen op 47-jarige leeftijd de beste beslissing van hun leven. De 10^de wereldkampioen Boris Spasski bijvoorbeeld: hij verliet in 1984 op 47-jarige leeftijd de Sovjet-Unie om voortaan als een god in Frankrijk te gaan leven. Inzicht komt met de jaren!

Maar Caïssa II heeft wel een beetje haast. Want het kan op 47-jarige leeftijd natuurlijk ook helemaal mis gaan. Zo overleed de geesteszieke Paul Morphy in 1884 op die leeftijd. Maar goed, daar willen we niet aan denken.

Voorlopig staat Caïssa II na twee overwinningen gedeeld bovenaan in 2B. Gedeeld? Jazeker, ook Laurierboom-gambiet heeft twee keer gewonnen. En wat is de gemiddelde leeftijd van dat team? U raadt het al: ook 47 jaar! Dat belooft wat voor het onderlinge duel in de negende ronde. Het kan bijna niet anders: beide teams strijden dan om het kampioenschap in 2B. Ratinggemiddelden zijn ondergeschikt. Zevenveertig is de nieuwe norm! De tussenliggende rondes zijn verworden tot een niemendalletje. Het kampioenschap wordt in de negende ronde beslist!

Hieronder het lijstje met de teams in 2B gesorteerd naar gemiddelde leeftijd:

Tussenstanden, scores en andere minder belangrijke zaken zijn op de website van de KNSB te vinden (www.schaakbond.nl).